کتاب یقین

در تعلیمات عرفانیِ همۀ ادیان، اشاراتی به سه درجه از ایمان وجود دارد و در عرفان اسلامی، یعنی تصوّف، این سه درجه معروف‌اند به علم‌الیقین، عین‌الیقین و حق‌الیقین، و تفاوت میان آن‌ها با در نظر گرفتن عنصر آتش به عنوان رمزی از حقیقت الهی توضیح داده می‌شود. پایین‌ترین درجه یعنی علم‌الیقین متعلق به کسی است که معرفت او از آتش فقط از شنیدن توصیف آن بده دست آمده، مثل آن‌ها که از حضرت موسی (ع) جز «خبری» از بوتۀ «مشتعل» نشنیدند. درجۀ دوم یعنی عین‌الیقین، علمِ کسی است که آگاهی‌اش از آتش، از مشاهدۀ شعله‌های آن حاصل گشته، مانند آنانی که زبانه‌ای از آتش کوه طور به نزد ایشان آورده شد. اما بالاترین درجه یعنی حق‌الیقین را آن‌کس دارد که در آتش سوخته گردد.