فیزیک

فیزیک، اثر ارسطو (۳۸۴ – ۳۲۲)، فیلسوف سرشناس یونانی است. این کتاب از مهم‌ترین آثار فلسفهٔ غرب است که پیش از این توسط آقای محمدحسن لطفی ترجمه شده بود و پس از سال‌ها وقفه با ترجمه‌ای دقیق‌تر و پاکیزه‌تر توسط مرحوم اسماعیل سعادت منتشر می‌شود.
کلمهٔ «فیزیک» که عنوان این اثر است حرف‌نگاریِ عنوان یونانی آن است، نه ترجمهٔ آن. ترجمهٔ درست آن «در طبیعت» است. بیش از یک‌سوّم نوشته‌های ارسطو ذیل این عنوان کلی «در طبیعت» جای می‌گیرد. بعضی از آن‌ها به راستی اختصاص به موضوعاتی دارند که می توان به آن‌ها عنوان فیزیک داد، یا لااقل ذیل عنوان كلّى «علوم مربوط به فیزیک» جای داد. ولی بیشتر آن‌ها، در حقیقت، مرتبط با زیست‌شناسی است که ارسطو بسیار در تحقیق دربارۀ آن دارد. کتاب حاضر، به نام فیزیک، ظاهراً به عنوان نخستین درس دربارهٔ طبیعت در نظر گرفته شده است، و در حقیقت مقدمه‌ای بر همهٔ موضوعات مربوط به طبیعت است.
رسالهٔ فیزیک مشتمل بر هشت کتاب است، و در واقع فقط دو کتاب اوّل آن است که مقدمه‌ای کلی بر تحقیق دربارهٔ طبیعت است. در کتاب اوّل، ارسطو دربارۀ چیزی بحث می‌کند که خود آن را «مبادی» اشیاء طبیعی می‌خواند، و این، اندکی بعد به صورت تحلیلی درمی‌آید دربارهٔ مبادی حرکت، نه تنها حرکت «طبیعی»، بلکه هر نوع حرکتی. در کتاب دوّم شروع می‌کند به توضیح این معنی که چرا باید چنین باشد: به عقیدۀ او، طبیعت را باید مبدأ حرکت دانست، ولی حرکت از نوعی خاص. ارسطو، به خصوص در این کتاب، و تا اندازه‌ای هم در کتاب اوّل، می‌خواهد ما را، نه فقط با چیزی که آن را فیزیک می‌نامیم، بلکه با علم طبیعی به طور کلی، از جمله زیست‌شناسی، آشنا کند.