سال رؤیاهای خطرناک

سال رؤیاهای خطرناک یکی از مهم‌ترین آثار فیلسوف جنجالی و مشهور اسلونیایی، اسلاوی ژیژک ( – ۱۹۴۹)، است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. کتاب به‌ بررسی ابعاد گوناگون وقایع سال ۲۰۱۱ می‌پردازد. سالی که با رویدادهای تکان‌دهنده‌ای مانند بهار عربی، جنبش اشغال وال‌استریت، شورش در بریتانیا و جنونِ ــ به تعبیر نویسنده ــ ایدئولوژیکی بریویک در نروژ همراه بود.
آیا کاربرد عمومی عقل منهای اثربخشی در عمل خود در عین حال فضایی برای شکل‌های تازه‌ای از عمل اجتماعی باز نمی‌کند؟ کاری ندارد روی تفاوت بارز میان کاربرد عمومی عقل در کانت و مفهوم آگاهی طبقاتی انقلابی در مارکسیسم انگشت بگذاریم: اولی اهل بی‌طرفی و گریز از درگیری است؛ دومی «اهل موضع‌گیری» و درگیری تمام‌عیار. ولی می توان گفت «موضع پرولتری» دقیقاً همان جایگاهی است که در آن کاربرد عمومی عقل، به ذات خود عملی و مؤثر می‌شود بی‌آنکه به «خلوت امــن» کاربرد خصوصی عقل پس‌روی کند، زیرا در اینجا عقل از موضع «بخشِ بدون بخشِ» پیکرهٔ اجتماعی به‌کار گرفته می‌شود، یعنی مازاد آن که مستقیماً نمایندهٔ کلیت است. به عکس، تنزل دادن استالینی نظریهٔ مارکسیسم تا حد خادم دولت تک‌حزبی دقیقاً تقلیل کاربرد عمومی عقل به کاربرد خصوصی آن است.